Jak to jest, że jeden Bóg (mający jedną Boską naturę) jawi nam się w trzech Osobach (przejawia się)?

 
Jeden Bóg w Trzech Osobach to oczywiście tajemnica wiary. Bo jak można odróżnić (wyróżnić) w jednej Boskiej naturze (w jednym Bogu) trzy różne Osoby? Otóż rozróżnia się je w teologii poprzez:
1.     Pochodzenie.
2.     Relacje.
3.     Posłannictwo.
 
Pochodzenie: Ojciec nie pochodzi od nikogo, Syn pochodzi od Ojca, a Duch Święty od Ojca i Syna.
Relacje: (jest ich cztery):
Ojciec względem Syna to ojcostwo,
Syn względem Ojca to synostwo,
Ojciec i Syn wobec Ducha Świętego to tchnienie czynne
i Duch Święty wobec Ojca i Syna to tchnienie bierne.
Nazywa się to perychorezą, czyli współprzenikaniem się trzech Osób Boskich:
Ojciec jest cały w Synu i Duchu Świętym,
Syn jest cały w Ojcu i Duchu Świętym,
i Duch Święty jest cały w Ojcu i Synu.
Posłannictwo: Ojciec posyła Syna i wraz z Synem posyłają Ducha Świętego. Wszelkie działanie Boże ma swoje źródło w Ojcu, urzeczywistnia się w Synu i objawia (dopełnia) w Duchu. Ojciec rodzi Syna, Syn i Ojciec tchną Ducha, Duch uobecnia Syna i prowadzi do Ojca.
 
J 14,26: „A Pocieszyciel, Duch Święty, którego Ojciec pośle w moim imieniu, On was wszystkiego nauczy i przypomni wam wszystko, co Ja wam powiedziałem.”
J 15,26: „Gdy jednak przyjdzie Pocieszyciel, którego Ja wam poślę od Ojca, Duch Prawdy, który od Ojca pochodzi, On będzie świadczył o Mnie.”
 
Posłannictwo Ducha Świętego.
 
Przypomnę, że posłannictwo w Trójcy Świętej wyróżnia poszczególne Osoby w jedności Boga. Ojciec posyła Syna i wraz z Synem posyłają Ducha Świętego. Wszelkie działanie Boże ma swoje źródło w Ojcu, urzeczywistnia się w Synu i objawia (dopełnia) w Duchu.
Duch Święty dokonuje tego posłannictwa od Syna i Ojca w trzech wymiarach:
1.     Indywidualno-osobowym.
2.     Wspólnotowo-społecznym.
3.     Kosmicznym.
 
Wymiar indywidualno-osobowy posłannictwa.
 
Rz 8,14-16.29: „Albowiem wszyscy ci, których prowadzi Duch Boży, są synami Bożymi. Nie otrzymaliście przecież ducha niewoli, by się znowu pogrążyć w bojaźni, ale otrzymaliście ducha przybrania za synów, w którym możemy wołać: Abba, Ojcze! Sam Duch wspiera swym świadectwem naszego ducha, że jesteśmy dziećmi Bożymi. Albowiem tych, których od wieków poznał, tych też przeznaczył na to, by się stali na wzór obrazu Jego Syna, aby On był pierworodnym między wielu braćmi.”
1 Kor 3,16: „Czy nie wiecie, żeście świątynią Boga i że Duch Boży mieszka w was?”
 
Św. Paweł podkreśla kluczową rolę Ducha Świętego w dziele Wcielenia Syna Bożego. Nie może więc Duch Święty nie brać udziału w stwarzaniu każdego człowieka. Św. Ireneusz tak to określił: „Dlatego właśnie Słowo stało się człowiekiem i Syn Boży Synem Człowieczym, aby człowiek stał się synem Bożym.
Św. Atanazy zauważa, że dzięki Duchowi Bóg stał się „nosicielem ciała”, by człowiek mógł stać się „nosicielem Ducha”. Tak więc Duch przenika w człowieku sferę duchową i somatyczną, i przez to człowiek staje się w pełnym tego słowa znaczeniu „świątynią Boga”, a także „synem Bożym”.
 
Działanie usynawiające i przebóstwaiające Ducha Świętego w człowieku powoduje nadprzyrodzone skutki, np.:
1.     Podtrzymuje w człowieku wiarę.
2.     Oświeca nasz umysł w poznawaniu prawdy.
3.     Uświęca nas, i staje się doradcą w naszym chceniu i działaniu.
4.     Jest dawcą nadziei i źródłem miłości.
5.     Udziela charyzmatów, a także darów naturalnych (talenty, zdolności).
6.     Daje życie i obdarza zmartwychwstaniem.
 
Wymiar wspólnotowo-społeczny posłannictwa.
 
Ef 2,21-22: „W Nim zespalana cała budowla rośnie na świętą w Panu świątynię, w Nim i wy także wznosicie się we wspólnym budowaniu, by stanowić mieszkanie Boga przez Ducha.”
 
Duch we wspólnocie (Kościele) spełnia tę samą rolę, co dusza w człowieku:
1.     Zapewnia mu trwanie realizując obietnicę Jezusa: „a bramy piekielne go nie przemogą”.
2.     Zapewnia Kościołowi tożsamość (Kościół nie przestaje być Kościołem).
3.     Duch Święty jest nauczycielem w Kościele, czuwa nad depozytem Objawienia.
4.     Ożywia Kościół (wewnętrzny rozwój Kościoła).
5.     Działa w Kościele w Słowie Bożym i sakramentach.
6.     Zapewnia Kościołowi jako całości nieomylność.
 
Wymiar kosmiczny posłannictwa.
 
1 Kor 2,10: „Nam zaś objawił to Bóg przez Ducha. Duch przenika wszystko, nawet głębokości Boga samego.”
Dz 17,28: „Bo w Nim żyjemy, poruszamy się i jesteśmy.”
 
Niektóre, szczególne działania Ducha Świętego w świece:
1.     Powoduje zaistnienie, rozwój i trwanie takich wartości jak wiara, sprawiedliwość, wolność, prawda, miłość itp.
2.     Sprawia trwanie narodów (np. Irlandia, Polska).
3.     Działa u źródeł wielkich ruchów społecznych (np. Solidarność).
4.     Dzieła, których autorami mogą być szatan, człowiek, czy tzw. „ślepy los”, Duch Święty może przekształcić w wydarzenia zbawcze (np. ukrzyżowanie Chrystusa).
5.     Osąd tzw. grzechów strukturalnych (np. hitleryzm, nazizm, maoizm, stalinizm): J 16,8-11: „On zaś, gdy przyjdzie, przekona świat o grzechu, o sprawiedliwości i o sądzie. O grzechu - bo nie wierzą we Mnie; o sprawiedliwości - bo idę do Ojca i już Mnie nie ujrzycie; wreszcie o sądzie - bo władca tego świata został osądzony”.
 
Cechy posłannictwa Ducha Świętego:
1.     Niczym nie ograniczone.
2.     Niewidzialne (jedynie dostrzegalne w skutkach) i pod postacią znaków.
3.     Zawsze skuteczne, pod warunkiem otwarcia się na Jego działanie.
4.     Często zaskakujące człowieka (ogniste języki w Wieczerniku: „Nagle dał się słyszeć z nieba szum…”) i nieprzewidywalne.
5.     Eschatologiczne.
6.     Jednocząco-porządkujące (Ef 1,10: „Aby wszystko zjednoczyć w Chrystusie jako głowie”).
7.     Przebóstwiające (uświęcające człowieka, ale także jego środowisko naturalne i społeczne).
8.     Egzystencjalne (skierowane ku człowiekowi z całym jego środowiskiem.
 
Działanie Ducha Świętego może mieć charakter:
1.     Bezpośredni - widoczne jedynie w swoich skutkach, choć akceptacja darów Ducha możliwa jest jedynie poprzez wiarę.
2.     Pośredni - bardziej dostrzegalne, bo dokonuje się przez znaki:
a)     Sakramentalne
b)    Pozasakramentalne (drugiego człowieka, wydarzenia, rzecz).